U izdanju Zavoda za udžbenike i Dosije studija prvi put na srpskom jeziku objavljena je Vitruvijeva studija o arhitekturi koja je i promovisana u Atrijumu Narodnog muzeja. Prevod ovog dragocenog latinskog štiva, predgovor, kao i izbor reprodukcija, uradila je dr Zoja Bojić, istoričar umetnosti, predavač na Koledžu lepih umetnosti na Univerzitetu Novog Južnog Velsa, u Sidneju.
O Vitruviju se ne zna ni gde je rođen, ni kada, ni puno ime, ali se zna da je bio graditelj ratnih sprava kod Cezara, Oktavijana, Gaja, Cicerona, Lukrecija, iako je u istoriju ušao kao autor deset knjiga o arhitekturi. Koliko je bio obrazovan da bi ovakvo štivo napisao svedoče imena na koje se poziva. Ona su, između ostalih, Silen i Filon (izučavali su proporcije), filozofi Tales iz Mileta, Heraklit iz Efesa ili filozofi pozornice Euripid, Epikur, Pitagora, Arhimed, Aristotel….
„Vitruvijev spis ‘O arhitekturi’ smatra se jednim od ključnih pisanih spomenika evropske civilizacije – kaže dr Zoja Bojić. – U prvih sedam knjiga Vitruvije priča o statici, tj. o arhitekturi, građevini i građenju, u osmoj o sprovođenju vode, a u devetoj i desetoj o mehanici i mehanizaciji. Deo Vitruvijevog teksta koji je kroz istoriju najozbiljnije shvaćen odnosi se na proporcije zgrade koja se zasniva na proporciji ljudske figure, kako to ubedljivo predstavlja jedan crtež perom Leonarda da Vinčija – „Vitruvijev čovek“.
Ova knjiga je više od udžbenika o arhitekturi. Bila je enciklopedija toga doba, priručnik o higijeni, zelenilu, pronalaženju vode i akvaduktima, akustici, planetama i predviđanju vremena, ali i etičkim načelima. Bez poznavanja ovih oblasti bilo je nemoguće biti graditelj. Rečima Vitruvija, „radije sam okusio siromaštvo koje prati dobar glas, nego bogatstvo koje prati loš…“, ali i „vidim da se ova velika umetnost srozava…“, napisao je Vitruvije u 1. veku stare ere, a dr Bojić se svojski potrudila da nam ga približi ponudivši čak i registar pojmova na srpskom, latinskom i grčkom. Zaista odlično urađen posao, knjiga korisna studentima i prevodiocima, neophodna arhitektama!
Izvor: Blic Online M.Majanović