Knjigom „Tajna Novog Beograda“, autori Zoran Lj. Nikolić i Mirko Radonjić, putovanjem u prošlost najmladjeg beogradskog naselja otkrivaju kakve tajne i neispričane priče ono skriva.

Prema svedočenjima iz knjige „Tajna Novog Beograda“, priča nastaje kada je premijer Kraljevine Jugoslavije Milan Stojadinović 20. maja 1938. godine otvorio radove kojima je počelo nasipanje Novog Beograda, a godinu dana pre toga tadašnji gradonačelnik Vlada Ilić potpisao je ugovore o tim radovima sa dva preduzeća iz Danske.

Danci su u Srbiju dovezli veliki brod koji se zvao „Sidhaven“ koji je služio za nasipanje dela od Brankovog mosta do Ušća, kazao je Nikolić Tanjugu i dodao da je posle rata taj brod nacionalizovan i pod nazivom „Kolubara“ plovio do pre jedne decenije.

Deo od Ušća do Brankovog mosta nasut je pre rata, a u to vreme u Beogradu su postojali pontonski mostovi, dok je prvi „ozbiljan“ podignut 1884. godine i to je Železnički most koji postoji i danas, a rušen je četiri puta.

„Taj most prvi put smo srušili tokom početka Prvog svetskog rata kada su Austro-ugari pokušali da vozom udju u Beograd“, rekao je Nikolić i objasnio da je srpska vojska minirala most koji se srušio na austro-ugarski brod pun vojske.

Vojska Kraljevine Jugoslavije je 1941. srušila sve mostove u Beogradu i to četiri dana posle bombardovanja, 6. aprila u nadi da će sprečiti nacistički dolazak u Beograd.

„U rasulu koje je zavladalo vojska nije videla da se ispod Železničkog mosta nalazi naš brod koji se zvao Tanasko Rajić i koji se povlačio prema Ostružnici“, naveo je Nikolić i dodao da se tada ponovila priča iz Prvog svetskog rata – most pada na brod i od 110 članova posade, njih 95 gine na mestu. Most Kralja Aleksandra, na čijim temeljima je podignut Brankov most, otvoren je 1934. godine i bio je viseći preko kojeg je, godinu dana kasnije, prošao prvi tramvaj ka Zemunu.

Simbol ekonomskog razvoja zemlje u predratnom periodu bio je novobeogradski Sajam, otvoren 1937. godine gde je naredne godine održan Sajam automobila na kojem su izlagali „Mercedes“, „Škoda“, „Opel“, „Bjuik“…

Na jesenjem sajmu 1938. godine, na Filipsovom štandu, prvi put u Beogradu i na Balkanu emitovan je televizijski program, a okupljeni novinari su tada komentarisali da „njihovi potomci neće morati da lažu, jer će uz pomoć televizije sve biti jasno i očigledno“.

Na teritoriji današnjeg Novog Beograda nekada je postojao i stari aerodrom, a njegove hangare sa lukovima od prenapregnutog betona, do tada nevidjene u Evropi, od kojih je jedan i danas sačuvan, projektovao je inženjer Milutin Milanković.

Žitelji Bežanijske kose imaju običaj da kažu da je Novi Beograd nikao na zemlji „bežanijskih seljaka“, čija je naseobina zabeležena početkom 18 veka, kada je Beograd bio predaleko, a Bežanija selo spojeno sa Zemunom, ispričao je Nikolić.

Bežanijski seljaci živeli su u lagumicama – veštačkim pećinama, a tek u 18. veku ta naseobina prerasta u prvo selo na toj teritoriji.

Reka Sava je pre nekoliko hiljada godina tekla bliže Bežanji da bi se potom polako povlačila do beogradskog grebena, mesta gde danas protiče, a za sobom je ostavila stara fosilna korita i kasnije močvare.

Pre Drugog svetskog rata gradske vlasti su potpuno osmislile izgradnju Novog Beograda i krenule u njegovu realizaciju, a arhitekta Dragiša Brašovan u februaru 1941. zajedno sa tadašnjim gradonačelnikom Jevremom Tomićem daje izjavu novinarima lista „Vreme“ da će Novi Beograd biti budući beogradski siti (city), sa pola miliona stanovnika. „To ne znači da zanemarujemo delo i izgradnju grada koju su kasnije sproveli u delo posleratni graditelji“, istakao je Nikolić i dodao da sve novobeogradske neimare treba uvažiti na pravi način.

Izmedju hotela „Kontinental“ i leve obale Save na mestu gde je danas Staro sajmište 1934. godine dobrostojeći sugradjani imali su udruženje „Poštovalaca leve obale Save“ i počeli da grade vikendice i vile čime je taj deo obale postao elitno naselje uglednih Beogradjana.

U tom naselju gradile su se i ulice tako da je Laza Hajduković, koji je došao iz Amerike da tu provede poslednje dane po uzoru na Menhetn ulicama dao imena po rednim brojevima: prva, druga… do sedme.

Odlukom državnog Saveta Kraljevine Jugoslavije iz 1940. godine to naselje koje se prvi put nazvalo Novi Beograd je legalizovano.

Knjiga je ilustrovana sa više od 300 fotografija, a autorima su pomoć imali iz Istorijskog arhiva grada Beograda, Muzeja grada, Muzeja automobila i Muzeja Jugoslovenskog ratnog vazduhoplovstva.

Izvor: S-media