PHOTO: DUŠAN ĐORĐEVIĆ
Da li je ovo slučajnost uvođenja politike repertoara u sličan kontekst, ili panični rad na osvešćivanju publike pred onim što predstoji u socijalnoj i ekonomskoj sferi, ili pak suptilna demagogiji koja ubeđuje, manipuliše i samo obnavlja već poznate političke poruke. Možda bi i otkrivanje same namere, svesne ili ne, za sve nas bilo rizično.
U Bitef teatru, na sam rođendan ovog pozorišta, 3. marta. održana je premijera predstave Zimske bašte u režiji Nikite Milivojevića. Više dokument nego preispitavanje konteksta, ova predstava kao da je arhiviranje konstatacije da je veliki broj mladih ljudi (700.000) otišao iz Srbije. Već sledećeg dana, 4. marta, na velikoj sceni Ateljea 212 premijerno je izveden komad Bli Jelene Mijović (inače dramaturga ovog pozorišta), koji problematizuje posttraumatski doživljaj emigracije. Ona se ne fokusira samo na fizičku emigraciju kao jedan od vidova „bega“ već i na unutrašnju emigraciju, na svet imaginacije. Ono što je ipak simptomatično u ovom komadu jeste da u njemu postoji sloj u kome se „grozničavo“ ulepšava ovdašnja stvarnost, sredina i ovo mesto (u Beogradu uvek sija sunce), a zatim se realna intencija teksta prikriva fokusiranjem na beg kroz imaginaciju.
Samo dva dana pre toga, na sceni Ljuba Tadić Jugoslovenskog dramskog pozorišta, izveden je komad Prevođenje Brajana Frila u režiji Dejana Mijača, koji je, između ostalog, preispitivao problem očuvanja nacionalnog integriteta. Da li je ovo slučajnost uvođenja politike repertoara u sličan kontekst, ili panični rad na osvešćivanju publike pred onim što predstoji u socijalnoj i ekonomskoj sferi, ili pak suptilna demagogiji koja ubeđuje, manipuliše i samo obnavlja već poznate političke poruke. Možda bi i otkrivanje same namere, svesne ili ne, za sve nas bilo rizično.
Nikola Zavišič, inače mladi reditelj novog senzibiliteta i novog poimanja teatra unutar prakse izvođačkih umetnosti, kao da je bio ograničen tekstom, iako je vidljiv njegov napor da u strukturi i učitavanjem novih značenja stvori novi tekst unutar teksta. Svi glumci su stalno prisutni na sceni sugerišući otvorenu strukturu same predstave. A, podsetimo se, u njegovoj režiji Plastelina Vasilija Sigareva i muzičari su na sceni. Upotreba video-bima, inače veoma učestala u poslednje vreme na našim scenama, poslužila je za ispisivanje „poglavlja“ drame vidljivom rukom, nalik dečjem iscrtavanju, što referira na infantilni beg u imaginaciju. Glavni karakter Svetlana (Isidora Minić) i njena ćerka Mina (Olga Vujević) imaju izmišljene prijatelje – Blija i Luciju. Ovim dramskim tekstom se donekle problematizuje i želja za emigracijom danas i upoređuje se sa takvom željom devedesetih, kada su motivi, ciljevi i politički stavovi bili određeniji („kada smo imali neka očekivanja“). Jedini mogući spas je u metajeziku izmaštanog sveta. (Jer je „samoća“ tamo negde nepodnošljiva i zato vratite se i nemojte odlaziti?). Svi glumci (Svetlana Bojković, Tihomir Stanić, Bojan Žirović, Dragana Đukić i Branka Šelić) kreirali su sa vidljivom predanošću taj drugostepeni svet, sa izuzetkom Katarine Žutić, kojoj nije nedostajalo predanosti već iskoraka iz jednog skoro istog lika koji ponavlja na scenama beogradskih pozorišta.
Maja Lalić pravljenjem pomalo elektronski struktuirane scene kreira virtuelni svet u domenu elektronskih medija, koji je ovde skoro izjednačen sa imaginativnim. Muzika Sonje Lončar i Gorana Simonoskog egzistira kao posebno „telo“ integrišući se u rediteljev koncept – zamisao.
Ovu predstavu će ljudi voleti da gledaju zbog visokog stepena mogućnosti identifikacije, pogotovo gorkog humora koji je prepoznatljiv. Postavlja se pitanje da li je dodvoravanje publici jedno od sredstava za prevazilaženje frustracija u doba „svetske ekonomske krize“, suptilno „zaboravljanje“, neka vrsta humorno-gorkog „opijuma“ umesto pozivanja na aktivno promišljanje unutar jednog ozbiljnog društvenog projekta. Da li se u ovoj predstavi potkrada takav demagoški cilj?
Izvor: e – Novine Ana Isaković