Stanislav Vinaver (1891 – 1955), erudita, književnik i prevodilac, rođen je 1. marta 1891. godine u Šapcu, u uglednoj jevrejskoj porodici, a postao je nezaobilazni deo srpske kulture. Otac Josif bio je lekar, a majka Ruža pijanistkinja. Osnovnu školu završio je u Šapcu, gimnaziju je učio u Šapcu i Beogradu, a na pariskoj Sorboni studirao je matematiku i fiziku. Već tada postaje sledbenik filozofskih ideja Anri Bergsona i 1911. ogleda se u simbolističkoj poeziji zbirkom «Mjeća».

U balkanskim ratovima i Prvom svetskom ratu učestvovao je kao dobrovoljac, jedan od 1300 kaplara. Bio je poručnik u slavnom Đačkom bataljonu, prešao je golgotu povlačenja preko Albanije i na Krfu se angažovao kao urednik Srpskih novina i radio kao službenik Državnog presbiroa.

Godine 1916, upućen je na informativno-diplomatske poslove u Francusku i Veliku Britaniju, a potom i u Petrograd, kao član srpske diplomatske misije baš u vreme revolucije.

Po okončanju rata, kratko je zaposlen u Ministarstvu prosvete, a potom se nemirni i razbarušeni duh posvetio novinarstvu i književnosti kao pripadnik šarolike grupe mladih i novih modernističkih srpskih književnika (Miloš Crnjanski, Dragiša Vasić, Rastko Petrović, Ljubomir Micić, Rade Drainac, Velibor Gligorić, Marko Ristić).

Pesnik i esejista Vinaver, javlja se i u svojstvu vođe ekspresionističkog pokreta (napisao je «Manifest ekspresionističke škole»), najoštrije se zalažući za raskid s tradicionalnim umetničkim izrazom i osporavajući dotadašnje «patriotske i deseteračke kanone» koje su bili postavili dotad neprikosnoveni književni kritičari Jovan Skerlić i Bogdan Popović.

Drugi svetski rat proveo je u zarobljeništvu u nemačkom logoru Osnabrik.

Poslednje godine (1945-1955) u Beogradu, radeći kao profesionalni književnik, satiričar i prevodilac sa francuskog, engleskog, ruskog, češkog, poljskog i nemačkog jezika. Njegovi specifični prevodi, u kojima je zarad prenošenja najdubljeg smisla i tumačenja prevođenog teksta vidljivo odstupao od originala, ponekad su čak nailazili na odbijanje izdavača, ali su i danas ostali nenadmašni, skoro kao posebna književna dela.

Na polju satire Vinaverove parodije odlikuju se beskrajno duhovitim obrtima, svežinom izraza i prefinjenim osećajem za grotesku, što je posebno došlo do izražaja u «Pantologiji novije srpske pelengirike» koja je zapravo rugalica «Antologiji novije srpske lirike» Bogdana Popovića.

Među brojnim Vinaverovim radovima, najpoznatije su

* «Priče koje su izgubile ravnotežu» (1913),
* «Misli» (1913),
* «Varoš zlih volšebnika» (1920),
* «Gromobran svemira» (1921),
* «Čuvari sveta» (1926),
* «Ikarov let» (1937),
* «Ratni drugovi» (1939),
* «Evropska noć» (1952),
* «Jezik naš nasušni» (1952) i kao kruna njegovog stvaralaštva
* «Zanosi i prkosi Laze Kostića» (1963).

MI SE ČUDNO RAZMEMO

Mi se čudno razumemo
k’o dva bola, k’o dva vala
k’o dva mosta u otkrića:
ja te volim čudno, nemo,
ti si ona čudna mala,
mašta drevna moga bića.

O tebi su pitalice,
od vekova moje bile,
odgovor o kom se sanja.
Odgovor je tvoje lice
ti si slika one vile;
iz dečačkih nagađanja.

I stvari snovi, evo
polagano nadolaze
k’o da ide vreme tavno.
Svaki gest tvoj ja sam snev’o,
znam napamet tvoje fraze
svaku reč sam čuo davno.

OSTAVI

Ostavi, ostavi makar svisnuo
Sumnje bolećive teške pokornosti
Preni se, preni se – srce stisnuo,
Tragom potonule gluhe sumornosti.

Dolaze, dolaze tamnim klepetom,
Izvori predrevni večne sanjarije,
Svet nam je, svet nam je stare igrarije
Zanesen vekovnim gluhim trepetom.

Čuješ li, vidiš li tajnih tokova
Gde se rasklapaju grdni bezdani –
Sanjaš li, slušaš li, slatkih sokova
Strahovot lekovit zanos zvezdani.
Stanislav Vinaver