Projekat književnog kluba KNJAŽEVAC

MANASTIR SVETE TROJICE

Crkva Sveta Trojica u manastiru, između Donje i Gornje Kamenice, nalazi se u dolini Trgoviškog Timoka, 17 km istočno od Knjaževca. Zadužbina je srpskog despota Lazara, najmlađeg sina Đurđa Brankovića, kako svedoči natpis iz 1454. godine.

O nastanku ove crkve postoji i jedno predanje u narodu ovog kraja, koje kaže da su je podigli pastiri Crnovršani. Čuvajući svoja stada, čobani su jednog dana doživeli malo čudo. Naime, stado koje su oni terali zaustavilo se na mestu današnje crkve i nikako nije htelo da pođe dalje. Pastiri, to počnu poštovati kao sveto mesto i reše da tu, podignu crkvu. Zato, odu u svoje selo, naseku potrebnu građu i spuste je niz reku Trgoviški Timok, do ovog mesta, te od te građe sagrade crkvu u slavu i čast Životvorne i Nerazdeljive Trojice.

Manastirska crkva je skromnih dimenzija, sagrađena u srpsko – moravskom stilu, iako siromašne izrade, bila je u potpunosti živopisana. Danas se vide samo tragovi fresaka, koje su mahom uništene sredinom dvadesetog veka. Prvobitna dužina hrama bila je oko 12 metara, dok joj 1874. godine, za vreme igumana Pantelejmona, nije dograđena priprata, zasvođena polukalotom sa trompama, a koja je srušena 50 -tih godina 20. veka.

Inače, jeromonah Pantelejmon Nedeljković, je prvi poznati iguman ovog manastira, koji je zamonašen i postavljen za starešinu 1836. u svojoj sedamnaestoj godini. Za njegovo doba uređena je sva crkvena imovina, opremljena je manastirska biblioteka, nabavljene su bogoslužbene knjige, kojima se u ovom zdanju i danas služe. Godine 1876. Turci su spalili manastir. U crkvi je izgorelo sve osim kamenih zidova, stradao je i konak, koji je bio ispred crkve, rađen sa deset odeljenja starinskog tipa od slabog materijala.

Otac Pantelejmon sa svojom bratijom ponovo osposobljava manastir za život, čemu svoj doprinos daje i protosinđel Vasilijan, jedan od narednih igumana, koji je postradao od Bugara.

Nakon njega, decenijama su se smenjivale starešine, pokušavajući da osposobe i pokrenu manastir, što je jedino pošlo za rukom jeromonahu Serafimu i njegovom mladom bratstvu (tridesetih godina dvadesetog veka). Podigavši i uredivši manastir, oni otpočinju rad na izgradnji nove, velike crkve. Međutim, sa početkom Drugog svetskog rata, prilike se menjaju. Manastiru se oduzima 500m3 kamena i ostali materijal, pripremljen za izgradnju crkve, što je upotrebljeno, deo za zidanje Doma u Donjoj Kamenici, a ostatak za most nedaleko od Gornje Kamenice. Agrarnom reformom oduzima se i 50 ha obradive zemlje i vodenica, a bratiji ostaje samo 10 ha neplodne zemlje.

Živopis unutar crkve je, gotovo u celini uništen, te je do danasnjice, sačuvano samo nekoliko fragmenata fresaka, i to u kubetu i priprati (“Strašni sud“), koji pripadaju obnovi iz prve polovine XIX veka.

Raznovrsni materijal sa arheoloških iskopavanja čuva se u Zavičajnom muzeju Knjaževac. U manastiru žive monahinje, koje, pored svojih dnevnih obaveza, prave ikone i ostale predmete.vezane za pravoslavnu veru.

Ostavite odgovor

Vaša adresa e-pošte neće biti objavljena. Neophodna polja su označena *